เช็คเบาหวานด้วยตัวเอง ตรวจเลือด เช็คเบาหวาน ทำได้ด้วยตนเองที่บ้าน

เช็คเบาหวานด้วยตัวเอง การวัดระดับค่าน้ำตาลในเลือด คือ วิธีการตรวจวัดระดับความเข้มข้นของน้ำตาลในเลือด เพื่อทำการประเมินว่าร่างกายสามารถที่จะควบคุมน้ำตาลได้มากน้อยเพียงใด เป็นวิธีการวินิจฉัยผู้ที่มีความเสี่ยงในการป่วยเป็นเบาหวาน รวมไปถึงสามารถใช้ในการติดตามระดับน้ำตาลในเลือด เพื่อใช้สำหรับการประเมินผลการรักษาในผู้ป่วยเบาหวานได้

การตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือด Fasting Blood Sugar: FBS คือการเจาะเลือด หลังจากที่ได้มีการงดอาหารและเครื่องดื่มทุกชนิด ไม่ต่ำกว่า 8 ชั่วโมง ระดับน้ำตาลในเลือดจะสามารถบ่งบอกถึงปริมาณ “กลูโคส” ในกระแสเลือด ณ ขณะนั้นได้ว่าอยู่ในระดับใด

แต่ปัจจุบันผู้ป่วยเบาหวานสามารถทำการตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือด ตรวจเลือด เช็คเบาหวานได้ด้วยตนเองที่บ้าน สามารถทำการตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดได้ด้วยตนเอง Self Monitoring of Blood Glucose: SMBG อย่างเป็นประจำ ด้วยเครื่องมือตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตัวเอง และเป็นการตรวจวัดระดับน้ำตาลที่มีความแม่นยำสามารถใช้ในการประเมินผลการรักษาผู้ป่วยโรคเบาหวานได้เช่นเดียวกัน

รูปภาพจาก Freepik

เช็คเบาหวานด้วยตัวเอง Self Monitoring of Blood Glucose คืออะไร?

Self Monitoring of Blood Glucose: SMBG คือ การตรวจระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเอง เป็นวิธีที่ผู้ป่วยโรคเบาหวานสามารถวัดระดับน้ำตาล ตรวจเลือด เช็คเบาหวาน โดยการใช้เครื่องอ่านค่าระดับน้ำตาลในเลือด (Glucose Meter) ติดตามผลจากการอ่านค่าระดับน้ำตาลในเลือด สามารถนำผลน้ำตาลที่วัดได้มาอ้างอิงในการแก้ไขการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำตามคำแนะนำของแพทย์ เป็นตัวชี้วัดผลของยาที่ใช้ในการรักษา ติดตามผลพฤติกรรมการรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของระดับน้ำตาลในผู้ป่วยรายนั้นๆ อย่างไรบ้าง สามารถที่จะวางแผนควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้เหมาะสมอยู่ในระดับที่ใกล้เคียงกับเป้าหมายมากที่สุด และทำให้สามารถรับการรักษาได้อย่างทันท่วงที

ผู้ป่วยโรคเบาหวานรายใด ควรได้รับการตรวจ เช็คเบาหวานด้วยตัวเอง?

  1. ผู้ป่วยที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 1
  2. ผู้ป่วยที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 และได้รับการรักษาด้วยยาอินซูลิน
  3. ผู้ป่วยที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ไม่ได้รับการรักษาด้วยยาอินซูลินแต่ยังไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้
  4. ผู้ป่วยเบาหวานที่มีการตั้งครรภ์
  5. ผู้ป่วยที่มีภาวะน้ำตาลต่ำบ่อยๆ หรือมีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำแต่ไม่มีอาการเตือน
รูปภาพจาก Freepik

วิธีการตรวจ เช็คเบาหวานด้วยตัวเอง Self Monitoring of Blood Glucose

ก่อนจะเริ่มต้นทำการตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเอง จำเป็นจะต้องพบผู้เชี่ยวชาญทางด้านสุขภาพ หรือแพทย์ที่ทำการรักษา และทำการกำหนดเป้าหมายควบคุมระดับน้ำตาลพร้อมกันร่วมกับแพทย์ที่ให้การรักษาอย่างใกล้ชิด โดยผู้ป่วยโรคเบาหวานหรือผู้ที่ทำการตรวจจะต้องทำความเข้าใจอุปกรณ์และศึกษาวิธีการ ขั้นตอนการใช้งานของอุปกรณ์เครื่องตรวจอย่างละเอียด ก่อนเริ่มทำการตรวจน้ำตาลในเลือดด้วยตนเองที่บ้าน

  1. ทำการตรวจสอบความพร้อมของอุปกรณ์ หรือเครื่องตรวจก่อนเริ่มใช้งาน ตรวจสอบวันหมดอายุของแผ่นก่อนทำการตรวจทุกครั้ง
  2. ตรวจสอบแผ่นรหัสที่ใส่ในตัวเครื่องและรหัสของแผ่นตรวจให้มีเลขตรงกัน
  3. ใส่หัวเข็มเข้าไปในปากกาและทำการปรับระดับความลึกของเข็มเจาะ ให้เหมาะสมกับความหนาบางของผิวหนัง
  4. ทำการดึงแถบฟลอยด์ออกจากซอง และทำการสอดแถบตรวจลงในช่อง “สีเหลือง”
  5. ทำความสะอาดผิวหนังให้สะอาดด้วยแอลกอฮอล์ และรอจนผิวหนังบริเวณที่ทำความสะอาดแห้งสนิท
  6. บีบนวดไล่เลือดตั้งแต่บริเวณฝ่ามือลงมาจนถึงบริเวณปลายนิ้ว ให้ผิวหนังบริเวณปลายนิ้วตึง และทำการเจาะเลือดบริเวณด้านข้างของปลายนิ้ว
  7. หยดเลือดลงบนแผ่นตรวจ และรอผลการตรวจเลือด
  8. ทำการจดบันทึกผลของการตรวจน้ำตาลในเลือดลงบนสมุดบันทึก

การเช็คเบาหวานด้วยตัวเอง สามารถแปรค่าได้อย่างไร?

การตรวจระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตัวเอง คือการกำหนดเป้าหมายควบคุมระดับน้ำตาลในผู้ป่วยโรคเบาหวาน แพทย์และผู้ป่วยจะมีการกำหนดเป้าหมายการควบคุมระดับน้ำตาลร่วมกัน เพื่อให้เหมาะสมกับผู้ป่วยโรคเบาหวานแต่ละรายโดยมีเกณฑ์หลายอย่างแตกต่างกันออกไป อาทิเช่น การคำนึงถึงอายุของผู้ป่วย, ระยะเวลาในการเกิดโรค, ภาวะแทรกซ้อนจากโรคเบาหวาน, ภาวะแทรกซ้อนจากโรคต่างๆ และช่วงเวลาในการเจาะตรวจเลือด เป็นต้น

เป้าหมายการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดสำหรับผู้ใหญ่ ที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 1 และ 2

  • ระดับน้ำตาลในเลือดก่อนรับประทานอาหาร ควรจะอยู่ที่ระหว่าง 80-130 มิลลิกรัม/เดซิลิตร
  • ระดับน้ำตาลในเลือดหลังรับประทานอาหาร 2 ชั่วโมง ควรที่จะน้อยกว่า 180 มิลลิกรัม/เดซิลิตร

เป้าหมายการควบคุมระดับน้ำตาลสำหรับผู้ที่เป็นโรคเบาหวานในขณะการตั้งครรภ์

  • ระดับน้ำตาลในเลือดก่อนรับประทานอาหาร ควรที่จะน้อยกว่า 95 มิลลิกรัม/เดซิลิตร
  • ระดับน้ำตาลหลังรับประทานอาหาร 1 ชั่วโมง น้อยกว่า 140 มิลลิกรัม/เดซิลิตร
  • ระดับน้ำตาลหลังรับประทานอาหาร 2 ชั่วโมง น้อยกว่า 120 มิลลิกรัม/เดซิลิตร

เช็คเบาหวานด้วยตัวเอง ควรตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดบ่อยแค่ไหน?

ความถี่ของการ ตรวจเลือด เช็คเบาหวาน ตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเอง Self Monitoring of Blood Glucose ควรที่จะตรวจอย่างเหมาะสมกับชนิดของโรคเบาหวานที่เป็นและการรักษาที่ได้รับ ความจำเป็นทางคลินิกของผู้ป่วยแต่ละราย ซึ่งโดยปกติโดยทั่วไปให้ทำการตรวจตามแพทย์แนะนำ โดยมีข้อแนะนำดังต่อไปนี้

  1. ผู้ที่ได้รับการฉีดอินซูลินวันละ 1 ครั้งก่อนนอน ควรที่จะทำการตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดก่อนอาหารเช้าทุกวัน หรืออย่างน้อย 3 ครั้งต่อสัปดาห์เป็นขั้นต่ำ
  2. ผู้ที่ได้รับการฉีดอินซูลินวันละ 2 ครั้ง ควรที่จะทำการตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือด ก่อนอาหารเช้าและเย็น
  3. ผู้ที่ฉีดอินซูลินวันละ 3 ครั้งขึ้นไป ควรที่จะตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดก่อนอาหาร 3 มื้อทุกวัน และเพิ่มการตรวจก่อนนอนเป็นครั้งคราว
  4. ผู้ป่วยเบาหวานที่มีการตั้งครรภ์อยู่ควรทำการตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดบ่อยถึงวันละ 7 ครั้ง ไม่ว่าจะเป็นก่อนการรับประทานอาหารและหลังการรับประทานอาหารอาหาร 1 หรือ 2 ชั่วโมง ในทั้ง 3 มื้ออาหาร รวมไปถึงก่อนนอน แต่จะสามารถลดจำนวนครั้งในการตรวจลงได้ เมื่อสามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดีขึ้น
  5. ตรวจเลือด เช็คเบาหวานด้วยตนเองเมื่อสงสัยว่ามีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำกว่าปกติและติดตามผลหลังจากนั้น จนกว่าระดับน้ำตาลในเลือดจะกลับมาเป็นปกติ
  6. เมื่อมีภาวะการเจ็บป่วย ควรตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเองอย่างน้อยวันละ 4 ครั้ง หรือทำการตรวจในทุก 4-6 ชั่วโมง หรือก่อนการรับประทานอาหาร เพื่อหาแนวโน้มที่อาจเกิดภาวะน้ำตาลในเลือกสูงหรือต่ำ
  7. ควรตรวจระดับน้ำตาลในเลือดก่อนและหลังการออกกำลังกาย หรือช่วงเวลาที่ทำกิจกรรมที่มีความเสี่ยง ยกตัวอย่างเช่น การขับรถ เป็นต้น

เช็คเบาหวานด้วยตัวเอง การแก้ไขภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ มีข้อปฏิบัติอย่างไร?

สัญญาณเตือนภัยจากภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ ที่สามารถพบได้บ่อยๆ คือ หัวใจเต้นเร็ว, ฉุนเฉียวง่าย, เวียนศีรษะ, ปวดศีรษะ, สายตาพร่า, กังวล, หิวบ่อย, อ่อนเพลีย, เหงื่ออกมาก, ตัวสั่น เมื่อเริ่มมีอาการควรรีบตรวจระดับน้ำตาลในเลือด โดยใช้วิธีการตรวจวัดค่าระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตัวเอง เช็คเบาหวานด้วยตัวเอง Self Monitoring of Blood Glucose และสามารถทำการแก้ไขได้ตามลำดับอาการ

  • อาการไม่มากและยังรู้สึกตัวดี ให้รับประทานอาหารทันที หากอยู่ในช่วงเวลาที่ใกล้อาหารมื้อหลัก แต่หากอยู่ในช่วงระหว่างมื้ออาหารให้รับประทานอาหารว่างแทน อย่างเช่น ผลไม้ขนาดกลาง 1 ลูก
  • อาการค่อนข้างมากแต่ยังรู้สึกตัวดี ให้รับประทานอาหารจำพวกคาร์โบไฮเดรตที่สามารถดูดซึมได้เร็ว อย่างเช่น น้ำตาลทราย 3 ช้อนชา และหลังจากนั้นให้รับประทานอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อนอย่างข้าว, ก๋วยเตี๋ยว หรือขนมปังต่อได้เลยทันที
  • หากมีอาการมากจนอาจถึงขั้นไม่รู้สึกตัวหรือมีอาการชัก ควรรีบนำส่งโรงพยาบาลทันทีและห้ามให้อาหารทางปากเด็ดขาด เพื่อป้องกันการสำลัก

สรุป

การ เช็คเบาหวานด้วยตัวเอง ตรวจระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเองของผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวาน Self Monitoring of Blood Glucose มีประโยชน์อย่างมาก มีส่วนช่วยในการควบคุมน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวานได้เป็นอย่างดี การตรวจระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเองที่บ้าน Self Monitoring of Blood Glucose สามารถนำเอาผลการตรวจจากการจดบันทึกของผู้ป่วยโรคเบาหวาน ไปปรับเปลี่ยนการรับประทานอาหารให้ผู้ป่วยโรคเบาหวาน, การออกกำลังกายที่เหมาะสม รวมไปถึงการทำกิจกรรมต่างๆในชีวิตประจำวัน อีกทั้งแพทย์ที่ทำการรักษายังสามารถนำเอาผลการตรวจระดับน้ำตาลในเลือดไปใช้ปรับแผนการรักษาอย่างมีประสิทธิภาพตรงตามเป้าหมายได้ดีอย่างยิ่งขึ้น แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นการตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดด้วยเครื่องมือ หรืออุปกรณ์การตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดต้องปลอดภัยและได้รับคำแนะนำถึงขั้นตอนการใช้งานอย่างถูกต้องก่อนทำการตรวจด้วยตนเองที่บ้าน

Scroll to Top