ดัชนีมวลกาย หรือ ค่า bmi (ย่อมาจาก Body Mass Index) คือ ค่าความสัมพันธ์ระหว่างน้ำหนักตัวกับส่วนสูงทั้งชายและหญิง ใช้สำหรับการประเมินภาวะต่างๆของร่างกาย เช่น ผอม ปกติหรือสมส่วน อ้วน เป็นต้น โดยค่าต่างๆเหล่านี้สามารถช่วยในเรื่องของการบ่งบอกถึงภาวะโรคอ้วนเบื้องต้นได้ ซึ่งองค์กรอนามัยโลกใช้ BMI เป็นค่าบ่งชี้แบบประเมินภาวะสุขภาพและความเสี่ยงของการเกิดโรค โดยมีเกณฑ์ที่ใช้แตกต่างกันตามชนชาติ
คำนวณ BMI หาค่าดัชนีมวลกาย กับช่วงอายุ ชาย หญิง
เกณฑ์ BMI (Body Mass Index)
ผลลัพท์ที่ได้จากการคำนวนนั้นเราจะนำค่าต่างๆมาเทียบกับเกณฑ์ว่าภาวะของร่างกายเรานั้นอยู่ในช่วงในโดยแบ่งได้ดังนี้
เกณฑ์ อ้วนมาก ค่า 30.0 ขึ้นไป
ผู้ที่เข้าข่ายในภาวะอ้วนมากนั้นค่อนข้างอันตราย เสี่ยงต่อการเกิดโรคร้ายแรงที่แฝงมากับความอ้วน หากค่าอยู่ในระดับนี้ จะต้องปรับพฤติกรรมการทานอาหาร และควรเริ่มออกกำลังกาย และหากเลขยิ่งสูงกว่า 40.0 ยิ่งแสดงถึงความอ้วนที่มากขึ้น ควรไปตรวจสุขภาพ และปรึกษาแพทย์
เกณฑ์ อ้วน ค่าระหว่าง 25.0 – 29.9
อ้วน ท้วน ถึงแม้จะไม่ถึงเกณฑ์ที่ถือว่าอ้วนมากๆ แต่ก็ยังมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคที่มากับความอ้วนได้เช่นกัน ทั้งโรคเบาหวาน และความดันโลหิตสูง ควรปรับพฤติกรรมการทานอาหาร ออกกำลังกาย และตรวจสุขภาพ
เกณฑ์ น้ำหนักปกติ เหมาะสม ค่า 18.6 – 24
น้ำหนักที่เหมาะสมสำหรับคนไทยคือค่า ระหว่าง 18.5-24 จัดอยู่ในเกณฑ์ปกติ ห่างไกลโรคที่เกิดจากความอ้วน และมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคต่าง ๆ น้อยที่สุด ควรพยายามรักษาระดับค่าให้อยู่ในระดับนี้ให้นานที่สุด และควรตรวจสุขภาพทุกปี
เกณฑ์ ผอมเกินไป น้อยกว่า 18.5
น้ำหนักน้อยกว่าปกติก็ไม่ค่อยดี หากคุณสูงมากแต่น้ำหนักน้อยเกินไป อาจเสี่ยงต่อการได้รับสารอาหารไม่เพียงพอหรือได้รับพลังงานไม่เพียงพอ ส่งผลให้ร่างกายอ่อนเพลียง่าย การรับประทานอาหารให้เพียงพอ และการออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างกล้ามเนื้อสามารถช่วยเพิ่มค่าให้อยู่ในเกณฑ์ปกติได้
แนะนำสำหรับคนผอม: เพิ่มน้ำหนักภายใน 1 เดือน อย่างปลอดภัย (ฉบับคนรักสุขภาพ)
คํานวณ bmi กับช่วงอายุ ผู้หญิง
ในการคำนวนค่าสำหรับช่วงอายุของผู้หญิงนั้น สามารถคำนวนได้จากแอพด้านบนนี้เลย ซึ่งหากใส่ในเรื่องของอายุและดพศเข้าไปด้วยนั้นจะช่วยให้ข้อมูลในการคำนวนนั้นเที่ยงตรงมากยิ่งขึ้น
อย่างไรก็ตามค่านี้นั้นช่วยในเรื่องของการประเมิณสภาวะของร่างกายเบื้องต้นเท่านั้น
ตารางค่า bmi ชาย หญิง
วิธีคิด วิธีคำนวณ สูตรดัชนีมวลกาย (BMI: Body Mass Index)
วัดค่า ได้โดยใช้สูตร น้ำหนักตัว หน่วยเป็น กิโลกรัมหารด้วยส่วนสูงเป็นเมตรยกกำลังสอง หรือสามารถดูได้จากสูตรด้านล่างนี้ได้เลย
คนในแถบอเมริกาหรือยุโรปใช้ค่า BMI เกินเกณฑ์ใช้จุดตัด > 25.00 ส่วนคนเอเชียใช้จุดตัดที่ > 23.00 เป็นเกณฑ์
ค่า BMI ไม่เพียงพอสำหรับการบ่งชี้สัดส่วนสมรรถนะของร่างกาย
ลิล่า แล๊กโซ (2017) ได้อธิบายว่าค่า bmi นั้นยังมีข้อจำกัดในการใช้สำหรับคนบางกลุ่ม ด้วยเหตุผลดังต่อไปนี้
- ไม่สามารถแยกกล้ามเนื้อกับไขมันได้ กล้ามเนื้อมีน้ำหนักมากกว่าไขมัน เมื่อมวลเท่ากันนักกีฬาจำนวนมากจะมีค่า BMI ที่เป็นผู้ที่มีน้ำหนักเกิน และในหลายงานวิจัยในต่างประเทศพบว่า นักกีฬาจะมีกล้ามเนื้อและมวลกระดูกมาก คือ Lean body mass สูง ทำให้มีน้ำหนักตัวมากกว่าผู้ที่ไม่ได้เป็นนักกีฬา
- มีรากฐานจากการคำนวนเพียง 2 ค่า คือจากส่วนสูงและน้ำหนัก ซึ่งความเป็นจริงแล้วรูปร่างของคนนั้นจะต้องมีความหนาเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย
- ไม่สามารถบ่งชี้ถึงไขมันสะสมต่างๆในร่างกายได้ ไขมันในตำแหน่งต่างๆของร่างกายโดยเฉพาะไขมันในช่องท้อง (Visceral Fat) เป็นปัจจัยสำคัญของการประเมินความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ เบาหวาน หรือภาวะพร่องอินซูลิน
- ไม่ได้นำคุณลักษณะในเรื่องเพศและอายุเข้ามาร่วมประเมิน ซึ่งลักษณะทางประชากรศาสตร์ทั้งเพศและอายุนั้นมีผลต่อรูปร่างและความเสี่ยงของการเกิดโรค เพศชายจะมีมวลกล้ามเนื้อมากกว่าเพศผู้หญิง ซึ่งหากค่า ที่เท่ากันจึงอาจจะแตกต่างกันในอายุ อาทิ คนอายุ 22 ปี มีค่าเท่ากันคนอายุ 72 ปี เป็นต้น
ด้วยเหตุผลดังกล่าวจึงไม่ควรใช้สำหรับกลุ่มคนที่ใช้กำลังหรือออกกำลังกายอย่างหนัก เช่น นักกีฬา หน่วยรบพิเศษ เป็นต้น เนื่องจากไม่สามารถบ่งบอกถึงปริมาณไขมันที่สะสมในร่างกายหรือความเสี่ยงสุขภาพอื่นๆได้
ข้อมูลจาก afrims.go.th (สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์การแพทย์ทหาร)
