คันบริเวณกลีบ บวม หรืออาการคันภายนอกอวัยวะเพศ ที่มาพร้อมกับความรู้สึกเจ็บปวดช่องคลอดในขณะที่มีการขับถ่ายปัสสาวะ หรือเจ็บปวดในขณะที่มีเพศสัมพันธ์ มีอาการตกขาวที่ผิดปกติร่วมด้วย อาทิเช่น ตกขาวเปลี่ยนสีและตกขาวมีกลิ่น อาจเป็นหนึ่งในสัญญาณเตือนที่บ่งบอกถึงการติดเชื้อในช่องคลอด ที่อาจส่งผลนำไปสู่อาการช่องคลอดอักเสบ
สำหรับผู้ที่กำลังพบเจอปัญหาดังกล่าว มีอาการคันที่บริเวณภายนอกของอวัยวะเพศ การทำความเข้าใจถึงสาเหตุการเกิดอาการคัน การรักษา การใช้ยา จะช่วยให้สามารถแก้อาการเหล่านี้ได้ก่อนเกิดภาวะแทรกซ้อนตามมา และสำหรับผู้ที่มีอาการคันอย่างรุนแรง หรือสังเกตเห็นความผิดปกติของตนเองควรเข้าพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยตรวจหาสาเหตุเพิ่มเติม เพื่อหาแนวทางการรักษาที่เหมาะสม
คันบริเวณกลีบ คืออะไร?
อาการคันที่บริเวณภายนอกของอวัยวะเพศ คันบริเวณกลีบมีตุ่ม คือ อาการระคายเคืองที่บริเวณผิวภายนอกของอวัยวะเพศ ที่อาจทำให้รู้สึกไม่สบายที่อวัยวะเพศหรือบริเวณอื่นๆ ที่อยู่โดยรอบ อาทิเช่น แคมใหญ่, แคมเล็ก, หัวหน่าว, ฝีเย็บ หรือบริเวณเนื้อเยื่อระหว่างช่องคลอดและทวารหนัก และคลิตอริส เป็นต้น
โดยปกติแล้วอาการคันสามารถเกิดขึ้นได้ทั่วไปและอาจไม่ใช่อาการที่มีอันตรายร้ายแรงอะไร แต่เมื่อไหร่ที่อาการคันเหล่านี้รบกวนการใช้ชีวิตหรือมีอาการคันเรื้อรังเกิดขึ้น อาการ คันบริเวณกลีบเกิดจากอะไร อาจเกิดจากปัญหาผิวหนัง เช่น โรคสะเก็ดเงิน, กลาก, การติดเชื้อแบคทีเรีย และการระคายเคืองจากเสื้อผ้า เป็นต้น
ลักษณะอาการ คันบริเวณกลีบ มีลักษณะอย่างไร?
อาการคันที่บริเวณภายนอกของอวัยวะเพศอาจมาพร้อมด้วยผื่นแดง ซึ่งอาจไม่ได้บ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพเสมอไป แต่เมื่อไหร่ก็ตามที่มีอาการคันอย่างต่อเนื่องที่บริเวณต่างๆ ของอวัยวะเพศ อาจเป็นสัญญาณเตือนที่สามารถบ่งบอกได้ถึงปัญหาของสุขภาพเหล่านี้
- มีอาการคันที่บริเวณต้นขา อาจบ่งบอกถึงการระคายเคืองจาก ผิวหนังอักเสบ ที่เกิดจากพฤติกรรมการกลั้นปัสสาวะนานๆ
- มีอาการคันที่บริเวณขาหนีบ อาจบ่งบอกถึงโรคผิวหนังอักเสบ อาการผื่นจากเชื้อรา
- มีอาการคันที่บริเวณหัวหน่าว อาจบ่งบอกถึงโรคผิวหนังอักเสบ รูขุมขนอักเสบ
- มีอาการคันที่บริเวณแคมใหญ่ อาจบ่งบอกถึงโรคสะเก็ดเงินที่อวัยวะเพศ, โรคผิวหนังภูมิแพ้, โรคผิวหนังอักเสบเรื้อรัง (Lichen simplex)
- มีอาการคันที่บริเวณแคมเล็ก อาจบ่งบอกถึงโรคไลเคน พลานัส (Lichen Planus) หรือโรคไลเคน สเคลโรซัส (Lichen Sclerosus)
- มีอาการคันที่บริเวณช่องคลอด อาจบ่งบอกถึงโรคไลเคน พลานัส (Lichen Planus), การตกขาว หรือ การติดเชื้อราในช่องคลอด
- มีอาการคันที่บริเวณฝีเย็บ อาจบ่งบอกถึงโรคผิวหนังอักเสบ หรือโรคไลเคน สเคลโรซัส (Lichen Sclerosus)
สาเหตุอาการ คันบริเวณกลีบเกิดจากอะไร ?
อาการคันที่บริเวณภายนอกของอวัยวะเพศ สามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ โดยอาจเกิดขึ้นจากสาเหตุเหล่านี้
โรคผิวหนังอักเสบ
ผิวหนังอักเสบที่เกิดจากความระคายเคืองเป็นหนึ่งในสาเหตุที่พบได้บ่อยของการเกิดอาการคันที่บริเวณภายนอกอวัยวะเพศ ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้อย่างเฉียบพลันและสามารถเกิดอาการเรื้อรังได้ โดยมีสาเหตุมาจากความระคายเคืองจากโรคผิวหนังอักเสบ หรือความผิดปกติของร่างกาย อาทิเช่น โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง, โรคสะเก็ดเงิน , ภูมิแพ้ , ลมพิษ , รูขุมขนอักเสบ และโรคไลเคน พลานัส เป็นต้น
ตัวอย่างสาเหตุอาการคันจากความระคายเคือง
- พฤติกรรมการเกาผิวหนังบ่อยครั้ง
- ความอับชื้น
- การเสียดสีระหว่างผิวหนังและเสื้อผ้า
- สิ่งสกปรกในอุจจาระหรือปัสสาวะ
- ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่อาจมีฤทธิ์แรงเกินไป
- การให้นมบุตร
- วัยหมดประจำเดือน
- สารคัดหลั่งในช่องคลอดที่มากเกินไป
- สารก่อภูมิแพ้ที่ทำให้ผิวหนังปากช่องคลอดอักเสบ อาทิเช่น ถุงนางอนามัย, ผ้าอนามัยแบบสอด และถ้วยอนามัย เป็นต้น
การติดเชื้อราในช่องคลอด
อาการ คันบริเวณกลีบ คันที่บริเวณอวัยวะเพศภายนอก อาจเกิดขึ้นได้จากการติดเชื้อราแคนดิดา (Candida albicans) ซึ่งเป็นเชื้อราที่มักทำให้เกิดอาการคันที่บริเวณช่องคลอด และมักพบได้บ่อยในผู้ป่วย โรคเบาหวาน ผู้ที่รับฮอร์โมนเอสโตรเจนทดแทน หรือผู้ที่ใช้ยาปฏิชีวนะ และอาการคันที่บริเวณภายนอกของอวัยวะเพศอาจเกิดจากการติดเชื้ออื่นๆ อาทิเช่น
- ภาวะช่องคลอดอักเสบจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ทำให้มีอาการตกขาวเป็นฟอง ตกขาวมีกลิ่น และเกิดอาการคัน
- หูดหงอนไก่ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ที่มีลักษณะเป็นตุ่มอ่อนนุ่มที่บริเวณอวัยวะเพศ อาจมีอาการเจ็บ ไม่สบายตัว และมีอาการคันเช่นเดียวกัน
- พยาธิเข็มหมุด คือพยาธิที่มีการอาศัยอยู่ในบริเวณช่องคลอดหรือบริเวณทวารหนัก และมักทำให้เกิดอาการคันในเวลากลางคืน
เนื้องอก
เนื้องอกที่บริเวณช่องคลอดในระยะแรก มักไม่แสดงอาการและอาจทำให้มีอาการคันได้ มีดังต่อไปนี้
- โรคมะเร็งปากช่องคลอด (Vulvar Cancer)
- โรค Extramammary Paget เป็นมะเร็งปากช่องคลอดชนิดหนึ่ง ที่อาจเริ่มต้นจากเนื้องอกที่บริเวณผิวช่องคลอด
โรคระบบประสาทส่วนปลายอักเสบ
อาการ คันบริเวณกลีบมีตุ่ม หรือคันที่บริเวณภายนอกของอวัยวะเพศ อาจเกิดขึ้นได้จากปัญหาระบบประสาทส่วนกลาง เช่น การผ่าตัด, การบาดเจ็บ, การกดทับเส้นประสาทอวัยวะเพศภายในกระดูกเชิงกรานหรือในกระดูกสันหลัง ที่ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อเส้นประสาท แบะทำให้เกิดอาการคันที่อวัยวะเพศได้
เพศหญิงที่มีการตั้งครรภ์
ในขณะที่กำลังมีการตั้งครรภ์อาจเกิดอาการคันที่บริเวณภายนอกของอวัยวะเพศได้ เนื่องจากเส้นเลือดในช่องคลอดบวมขึ้น อีกทั้งอาการ ตกขาวในคนท้อง และการติดเชื้อราในระหว่างการตั้งครรภ์ต่างล้วนเป็นสาเหตุ ที่ทำให้เกิดอาการคันที่บริเวณอวัยวะเพศ คันที่บริเวณช่องคลอดได้เช่นเดียวกัน
วิธีการรักษา คันบริเวณกลีบ ใช้ยาอะไร ?
ในการรักษาอาการคันที่บริเวณภายนอกของอวัยวะเพศนั้น จะมุ่งเน้นไปที่การรักษาสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการคัน โดยแพทย์จะทำการวินิจฉัยถึงสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการคันอย่างแท้จริง และทำการรักษาได้ด้วยวิธีการดังต่อไปนี้
- รักษาการติดเชื้อ ด้วยการใช้ยาต้านเชื้อราหรือยาปฏิชีวนะ
- รักษาโรคผิวหนังอักเสบ ด้วยการใช้ สเตียรอยด์เฉพาะที่ หรือสารยับยั้งแคลซินูริน (Calcineurin inhibitors) เพื่อรักษาอาการคันและอาการระคายเคือง
- รักษาอาการลมพิษ โดยการใช้ยาแก้แพ้ชนิดรับประทาน
- รักษาอาการเนื้องอก ด้วยการผ่าตัดเนื้องอก
- รักษาอาการทางระบบประสาท ด้วยการใช้ยากล่อมประสาท ยากันชัด ยาแก้ซึมเศร้า (Serotonin reuptake agents)
หลีกเลี่ยงและป้องกันอาการ คันบริเวณกลีบ บวม ได้ด้วยตนเอง ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
การดูแลตัวเองเพื่อหลีกเลี่ยงและป้องกันอาการคันที่บริเวณภายนอกของอวัยวะเพศ สามารถทำได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตบางอย่าง ที่อาจมองข้ามหรือละเลยไป โดยสามารถทำได้ดังนี้
- ควรล้างทำความสะอาดอวัยวะเพศวันละ 1-2 ครั้ง ในขณะอาบน้ำด้วยการใช้น้ำสะอาด
- หลีกเลี่ยงการสวนล้างช่องคลอดด้วยสบู่, ทิชชู่เปียก, สารระงับเหงื่อ หรือใช้เครื่องสำอางอื่นๆ ทาที่บริเวณอวัยวะเพศ
- ควรเช็ดอวัยวะเพศให้แห้งสนิททุกครั้งไม่ว่าจะหลังการอาบน้ำ หรือหลังการเข้าห้องน้ำทุกครั้ง
- หลีกเลี่ยงการใช้ ผ้าอนามัยแบบสอด ที่อาจทำให้เกิดความระคายเคืองหรือเกิดการติดเชื้อที่อวัยวะเพศได้
- หมั่นเปลี่ยนผ้าอนามัยบ่อยๆ เพื่อลดการสะสมของเชื้อแบคทีเรีย
- ไม่ควรใส่กางเกงในหรือชุดชั้นในซ้ำ เพื่อลดการอับชื้นที่อาจส่งผลให้เกิดอาการคัน
- สวมใส่ถุงยางอนามัยทุกครั้งเมื่อมีเพศสัมพันธ์
สรุป
อาการคันที่บริเวณภายนอกของอวัยวะเพศ เป็นอาการระคายเคืองที่เกิดขึ้นที่บริเวณผิวหนังหรือบริเวณโดยรอบของอวัยวะเพศ อาการ คันบริเวณกลีบเกิดจากอะไร สามารถเกิดขึ้นได้ด้วยกันหลายสาเหตุตามที่ได้มีการกล่าวมาในข้างต้น ไม่ว่าจะเป็นโรคผิวหนัง, การติดเชื้อ, ระบบประสาทส่วนปลายอักเสบ, เนื้องอก, การตั้งครรภ์ หรือสารระคายเคืองที่อาจพบเจอได้จากชีวิตประจำวัน อาทิเช่น ผลิตภัณฑ์ซักผ้าและสบู่
อาการคันที่เกิดขึ้นอาจไม่ได้มีอันตรายร้ายแรงและสามารถที่จะหายได้ด้วยการรักษาเบื้องต้นและการดูและตนเอง การปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์พฤติกรรมการใช้ชีวิต แต่อย่างไรก็ตามหากเกิดอาการคันที่รุนแรงขึ้นหรือมีการรักษาดูแลตนเองเบื้องต้นแล้วพบว่าอาการคันไม่หายไปหรือไม่ทุเลาลง ควรรีบเข้าพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยถึงสาเหตุของอาการคัน เพื่อทำการรักษาได้อย่างทันท่วงที
- https://dermnetnz.org/topics/the-itchy-vulva
- https://hmong.in.th/wiki/Extramammary_Paget%27s_disease
- https://www.webmd.com/sexual-conditions/sexual-health-genital-itching
- https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/managing_common_vulvar_skin_conditions
